Không còn là 'gà đẻ trứng vàng', một trong những khoản đầu tư được kỳ vọng nhất mang về cho SoftBank khoản lỗ 4 tỷ USD

Khoản đặt cược lớn nhất của Quỹ Vision hiện tại là Didi Chuxing đã giảm 4 tỷ USD. Cổ phiếu của hãng gọi xe đã lao dốc mạnh trong bối cảnh Bắc Kinh siết chặt kiểm soát vì cáo buộc phát tán dữ liệu ngay sau đợt IPO bom tấn ở New York.

Quỹ Vision đã chi 11,8 tỷ USD vào năm 2019 để sở hữu 20,1% cổ phần trong hãng gọi xe. Tuy nhiên, giá trị của khoản đầu tư này hiện đã giảm xuống 7,8 tỷ USD sau khi Trung Quốc đưa ra những động thái trấn áp, ảnh hưởng nặng nề đến triển vọng kinh doanh của Didi khiến vốn hoá "bốc hơi" gần một nửa.

Khoản đầu tư lớn của tập đoàn Nhật Bản vào lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc chiếm hơn 1/4 danh mục. Chính bởi vậy, Quỹ Vision đang đối mặt hứng chịu hậu quả sau những điều chỉnh về quy định của Bắc Kinh.

Vài ngày sau khi cuộc điều tra vào Didi bắt đầu, các cơ quan quản lý không gian mạng của Trung Quốc tiếp tục hướng sự chú ý đến Full Truck Alliance - cũng được Quỹ Vision hậu thuẫn, khiến cổ phiếu niêm yết tại Mỹ giảm 43% kể từ đầu tháng 7.

Trong khi đó, các khoản đầu tư khác của Quỹ Vision ở Trung Quốc cũng phải đối mặt với áp lực về pháp lý. Ứng dụng tập thể dục nổi tiếng ở quốc gia này - Keep, gần đây đã phải hoãn kế hoạch IPO ở Mỹ. Startup dịch vụ gia sư trực tuyến Zuoyebang cũng có thể bị ảnh hưởng bởi các yêu cầu mới về việc hạn chế mô hình kinh doanh dạy kèm sau giờ học từ phía Bắc Kinh.

SoftBank bắt đầu mua cổ phần của Didi từ năm 2015 và giá trị của khoản nắm giữ đã lên tới 900 triệu USD khi bán lại cho Quỹ Vision vào năm 2019. Năm 2018, vụ việc tài xế Didi sát hại 2 hành khách đã khiến công chúng phẫn nộ và công ty này chịu áp lực lớn từ phía cơ quan quản lý, buộc phải trì hoãn kế hoạch niêm yết trong vài năm.

Ngoài dịch vụ taxi, Didi cũng đạt được một số thành quả trong lĩnh vực chia sẻ xe đạp và mảng kinh doanh cộng đồng - vốn được SoftBank hậu thuẫn với hàng trăm triệu USD. SoftBank cũng đầu tư vào mảng lái xe tự hành của công ty này.

Có thời điểm, Quỹ Vision đã lên kế hoạch bán bớt cổ phần của Didi trong đợt niêm yết tại Mỹ, khi định giá được các chủ ngân hàng và nhà đầu tư ước tính lên tới 100 tỷ USD. Tuy nhiên, quỹ của Masayoshi Son đã gác lại ý định đó khi định giá lao dốc nặng nề.

Ngay cả khi Quỹ Vision ghi nhận khoản lỗ chưa xác định đối với Didi là 4 tỷ USD, thì giá trị của nhiều khoản đầu tư bên ngoài khác bên ngoài Trung Quốc của họ đã bùng nổ. Ngoài ra, giá cổ phiếu của Didi có thể sẽ hồi phục khi các vấn đề pháp lý được giải quyết, dù các nhà phân tích và luật sư cảnh báo quá trình điều tra sẽ kéo dài.

Quỹ Vision trị giá 100 tỷ USD có định hướng đa dạng hoá các khoản đầu tư của SoftBank về mặt địa lý, khi Masa thừa nhận sự cần thiết của việc giảm quy mô tiếp xúc với thị trường Trung Quốc, nhất là khi Alibaba chiếm tới 43% tỷ trọng trong danh mục đầu tư cổ phiếu. Cổ phiếu Alibaba đã giảm 35% so với mức đỉnh hồi tháng 10, sau khi Ant buộc phải dừng kế hoạch niêm yết.

Li Chengdong - chuyên gia ngành công nghệ của trung tâm nghiên cứu Haitun, cho biết định giá sẽ sụt giảm khi Hồng Kông đang trở thành địa điểm niêm yết chính của các công ty công nghệ Trung Quốc. Ông nói: "Trung Quốc là một phần quan trọng trong chiến lược đầu tư toàn cầu của SoftBank. Do đó, tất cả những điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận đầu tư của họ."